Natuuragenda

Januari 
De vele slootjes en vaarten van Landschap Laag Holland zijn bij uitstek geschikt voor schaatstochten. Ook in het Ilperveld valt er na enkele dagen vriezen al ijspret te beleven. De roerdomp verstopt zich dezer dagen in de rietkragen. Watervogels als knobbelzwanen, wintertalingen, krakeenden, kuifeenden en tafeleenden zijn prominent aanwezig in de sloten van De Vennen en op de Stootersplas in Het Twiske. Met een beetje geluk zie je daar ook Nederlands kleenste fuut: de dodaars. 

Februari
Halverwege de maand duikt de grutto in Nederland op. Hij is vanuit Spanje of Portugal en Frankrijk met de warme zuiderwind in de rug overgevlogen. Achter het bezoekerscentrum Ilperveld zijn ze goed te zien in een ondiepe plas. Het is rammeltijd oftewel paartijd voor de hazen. In de weilanden van bijvoorbeeld De Vennen (Het Twiske) rennen de rammelaars (mannetjeshazen) achter elkaar aan in hun strijd om een moertje (een vrouwtjeshaas). 

Maart 
Weidevogels komen nu massaal naar het reservaat De Munt in Waterland. De grutto krijg niet alleen gezelschap van de kievit, maar ook van de zeldzame kemphaan met zijn bijzondere baltsvlucht. In de bermen en op de dijkjes tiert het speenkruid welig. De fraaie bloemen zijn zo gebouwd dat ze de zonnewarmte optimaal benutten. Aan het einde van de maand nestelt de eerste zwaluw zich in de werkschuur van het Ilperveld. 

 

April
In het waterrijke gebied Ham en Crommenije zingen riet- en zangvogels als de blauwborst, de kleine en grote rietzanger en de rietgors het hoogste lied. In de meer bosrijke gebieden hoor je de tjiftjaf, de groenling, de koolmees en de nachtegaal. Vanuit de vogelkijkhutten kun je ze in alle rust observeren. En soms ook de vos die in dit gebied huist. Hoewel de roerdomp zich maar zelden laat zien, is de roep van het mannetje in de broedtijd regelmatig te horen. De roep is een laag en diep 'whoemp', dat doet denken aan het geluid van een misthoorn die tot op kilometers afstand te horen is. In het westelijke deel van Laag Holland kleuren de weilanden geel van de dotterbloemen. 

Mei
In april/mei borrelen en bruisen de ondiepe slootjes. De karper zijn eitjes zijn af en de spectaculaire vis is goed te zien. Op veel plekken hoor je het kenmerkende geluid van jonge spreeuwen. Ze verlaten deze maand het nest en gaan in grote groepen op zoek naar voedsel. 

Juni
Halverwege de maand kruipen de orchideeën uit hun schulp. Er zijn verschillende gebieden waar je ze kunt bewonderen, zoals Waterland, de Westwouderpolder en in het Purmerbos. Van de breedbladige orchis tot de gevlekte orchis en de welriekende nachtorchis. In de bermen langs de fietspaden doet vooral de bijenorchis het goed. Libellen en waterjuffers zoemen in het rond. In het Ilperveld signaleert men steeds meer nieuwe soorten. 

Juli
Het hooi- en weidevogelland wordt gemaaid. Grote groepen kieviten en hier en daar een scholekster zoeken er naar voedsel. Het hele jaar door graast in het gebied De Blokken in Het Twiske een kudde Schotse Hooglanders. Met zijn ruige vacht is dit stoere rund bestand tegen onze winters en hij helpt als maaimachine mee bij het beheer van graslanden. 

Augustus
Dé vlindermaand. Kleine koolwitjes, geaderde witjes, Icarusblauwtjes, dagpauwogen en kleine vosjes fladderen boven de bloemrijke velden. Langs de randen van het Purmerbos zie je de grootste variaties. Blijf héél stil staan en misschien komt er hier wel een Atalanta op je schouder uitrusten. Voor de vogels is de herfsttrek begonnen. De eerste goudplevier uit het Hoge Noorden verschijnt in het Ilperveld. 

September
Overal duiken graspiepers op. Ze trekken met miljoenen over Nederland en eten op de graslanden van Laag Holland hun buikjes vol met slakjes en wormen. In de zogenaamde broeihopen kruipen jonge ringslangen uit de eieren. De kans is groot dat je woelmuizen tegenkomst. Aan het eind van de zomer is de populatie van deze kleinde planteneter vertienvoudigd. Op de natte terreinen van Het Twiske leeft bijvoorbeelde de Noordse woelmuis die op de lijst van bedreigde diersoorten staat. 

Oktober
Het riet kleurt langzaam geel. Met een beetje geluk tref je een groepje klingelende baardmannetjes aan, die zaadjes peuteren uit de bloeiaren van het riet. In het Roemersveld van Het Twiske worden diverse paddenstoelentochten georganiseerd. Voor volwassenen én kinderen. Want onderweg kom je niet alleen vliegenzwammen, inktzwammen, stuifzwammen en glimmerinktzwammen tegen, maar héél misschien ook kabouter Spillebeen. 

November
Tijd voor de natuurbeheerders om hun gebieden klaar te maken voor het voorjaar. Staatsbosbeheer werkt op verschillende plaatsen in natuurreservaten die normaliter afgesloten zijn. Er wordt bijvoorbeeld riet gemaaid in Oostzaan en in de oude dijkdoorbraken. Wil je een dagje meehelpen? Bekijk de uit-agenda voor alle data. De voor Laag Holland zo kenmerkende berk begint zijn blad te verzliezen. 

December
Wulpen en smienten laten zich volop horen in bijvoorbeeld het Ilperveld en de Eilandspolder. Deze noordelijke gasten genieten van de rust en het voedsel in de weilanden. De wulp houdt van wormen, de smient van gras. Als er veel neerslag valt, draaien de weidemolens volop.