Werelderfgoed in De Beemster

We tellen in Nederland inmiddels dertien Unesco Werelderfgoederen en in De Beemster komen er maar liefst twee werelderfgoederen samen. Sinds 1996 staat de Stelling van Amsterdam op deze prestige lijst en in 2021 werd daar de Nieuwe Hollandse Waterlinie aan toegevoegd. Samen vormen deze twee linies nu het werelderfgoed Hollandse Waterlinies. Droogmakerij de Beemster werd in 1999 aan deze lijst toegevoegd. Wat maakt deze werelderfgoederen nu zo uniek?

Waarom staat juist De Beemster op de Unesco Werelderfgoedlijst? Nederland telt immers veel meer polders. Dat is ook zo, maar De Beemster was het eerste grootschalige landschapsproject in de wereld waarin het principe van de Gulden Snede van Da Vinci volledig werd toegepast. Een verkavelingspatroon bestaande uit vierkanten en daarmee volgens klassieke opvattingen een volledig harmonieus geheel. Amsterdamse kooplieden zorgden voor de financiering en Jan Adriaanszoon werd aangetrokken om toezicht te houden op de bouw van 43 molens die het Bamestrameer moesten gaan droogleggen. De drooglegging werd in 1612 afgerond. Het gewonnen land lag 3,5 meter onder zeeniveau en bleek te bestaan uit vruchtbare klei dat werd verkaveld in een raster van vierkanten. 

Wie vandaag de dag Unesco Werelderfgoed Droogmakerij De Beemster in Noord-Holland bezoekt zal het geometrische patroon overal in het landschap tegenkomen. Helaas hebben de watermolens, die hier destijds de boel droog maalden, de tand des tijds niet doorstaan. Maar wie graag wil zien hoe dat droogleggen in zijn werk ging, moet vooral een bezoek brengen aan de Museummolen in buurpolder de Schermer. De enige molen die je nog in het Beemsterlandschap kunt zien is De Nachtegaal in Middenbeemster. Een achtkantige bovenkruier uit 1704 die nog steeds dienst doet als korenmolen. Vanwege al dit bijzonders is Droogmakerij de Beemster opgenomen op de UNESCO Werelderfgoedlijst. Kom dus snel met eigen ogen bekijken wat er zo bijzonder is aan De Beemster.

Rondom Amsterdam ligt een 135 kilometer lange bijzonder verdedigingsring van 46 forten en batterijen en een grote hoeveelheid aan dijken en sluizen. Het moest de perfecte beveiliging voor ons land worden, maar de Stelling van Amsterdam werd ingehaald door de tijd en bleef als verdedigingslinie ongebruikt. Gelukkig maar! Want daardoor kunnen wij vandaag de dag genieten van een groot aantal ongeschonden forten en een norme lap ongerepte natuur, die zich voor van-alles-en-nog-wat lenen: theater, museum, wellness...je kunt het zo gek niet verzinnen of het gebeurt hier. Vijf van deze forten én een inundatiesluis liggen in De Beemster. 

Tijdens deze fiets- en wandelroutes ontdek je in één klap beide Unesco Werelderfgoederen, namelijk de Stelling van Amsterdam (Hollandse Waterlinies) én De Beemster met haar unieke symmetrische verkaveling. Prachtige landschappen en een sterk staaltje Hollands waterbouwkundig vernuft, dat is wat je ziet tijdens deze routes. En met een beetje fantasie zie je de soldaten van weleer de wacht houden...