Historie en watererfgoed in Purmer-Zuid
Deze fietsroute brengt je langs het zuidelijke deel van de Purmer.
- Start de route op het kruispunt van de Purmerenderweg en Westerweg. Hier stond in 1922 een erepoort.
- Op een van de hoeken van het kruispunt vind je een stenen bank met het monument voor Jan Adriaansz Leeghwater.
- Fiets naar het zuidoosten op de Purmerenderweg (richting Monnickendam). Ga aan het einde van de Purmerenderweg rechtsaf, de Oosterweg op richting Monnickendam. Na ongeveer 600 meter ligt links Boerderij Zantwijck.
- Volg de Oosterweg. Na 700 meter staat links Boerderij WolffenHoeck.
- Volg de Oosterweg tot de Monnickendammerweg. Ga hier linksaf richting Monnickendam over het fietspad. Volg deze weg tot de brug over de Purmerringvaart en ga hier linksaf de Purmerdijk op. Aan het begin van deze weg stonden de molens die uitmaalden op het Stinkevuil.
- Volg de Purmerdijk. Na ongeveer 500 meter staat rechts het Gemaal Purmer-Zuid.
- Vo…
Deze fietsroute brengt je langs het zuidelijke deel van de Purmer.
- Start de route op het kruispunt van de Purmerenderweg en Westerweg. Hier stond in 1922 een erepoort.
- Op een van de hoeken van het kruispunt vind je een stenen bank met het monument voor Jan Adriaansz Leeghwater.
- Fiets naar het zuidoosten op de Purmerenderweg (richting Monnickendam). Ga aan het einde van de Purmerenderweg rechtsaf, de Oosterweg op richting Monnickendam. Na ongeveer 600 meter ligt links Boerderij Zantwijck.
- Volg de Oosterweg. Na 700 meter staat links Boerderij WolffenHoeck.
- Volg de Oosterweg tot de Monnickendammerweg. Ga hier linksaf richting Monnickendam over het fietspad. Volg deze weg tot de brug over de Purmerringvaart en ga hier linksaf de Purmerdijk op. Aan het begin van deze weg stonden de molens die uitmaalden op het Stinkevuil.
- Volg de Purmerdijk. Na ongeveer 500 meter staat rechts het Gemaal Purmer-Zuid.
- Volg de Purmerdijk verder en bekijk na ruim een kilometer de kaart van het Purmermeer vóór de drooglegging.
- Verlaat de Purmerdijk na een kilometer. Ga rechtsaf naar beneden, richting de Hofweg. Ga bij de driesprong linksaf de Hofweg op. Aan het einde, vlak bij de brug naar Ilpendam heeft links Kasteel Ilpenstein gestaan.
- Ga voor de brug over de Purmerringvaart rechtsaf, de Pumerdijk op. De Purmerringvaart is dan aan je linkerkant. Vlak voordat de weg flauw naar rechts en beneden gaat, heb je zicht op Polder De Nes.
- Volg de Westerweg ongeveer 1,5 kilomter tot het fietspad op de Groeneweg. Ga rechtsaf het fietspad op.
- Links is het Purmerbos. Ga bij het bruggetje linksaf het Purmerbos in over het fietspad. Na enkele flauwe bochten kom je bij de Molentocht.
- Ga linksaf richting de Westerweg. Op ongeveer tweederde van diet fietspad is rechts een weiland waar wapens zijn gedropt in de Tweede Wereldoorlog.
- Blijf het fietspad volgen tot de Westerweg en ga dan rechtsaf. Na ongeveer 200 meter lag links de verdwenen boerderij Spieringshof en buitenplaats Westwijck.
- Volg de Westerweg tot het kruispunt met de Purmerenderweg. Dit is het einde van de route. Hier vind je de Purmerkerk en het Monument.
Ter gelegenheid van 400 jaar de Purmer zijn er twee fietsroutes gemaakt: een van 17 km door het noordelijke deel en een van 15 km door het zuidelijke deel van de polder. Beide routes starten bij het kruispunt Purmerenderweg-Westerweg bij de Purmerkerk en kunnen makkelijk worden gecombineerd.
Maak met de routes een tijdreisje door de geschiedenis van het gebied. De routes zijn gemaakt door het Waterlands Archief met medewerking van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier.
Dit ga je zien
1445 AD Purmerend
Erepoort Purmerenderweg
In 1922 toen de Purmer 300 jaar was drooggelegd, stonden op verschillende locaties erepoorten zoals deze aan de Purmerenderweg.

Monument voor Jan Adriaansz Leeghwater
Jan Adriaansz Leeghwater werd in 1575 geboren in De Rijp. Hij was molenmaker en waterbouwkundige en werkte mee aan de droogmaking van verschillende grote meren in Noord-Holland waaronder de Beemster (1612), Purmer (1622) en de Wormer (1626).

Boerderij Zantwijck
Deze boerderij is gebouwd in 1920. In de 17e eeuw stond hier een deftig buitenhuis. In 1859 werd het gesloopt en verrees een nieuwe boerderij die in 1920 door de huidige stolp werd vervangen.

Boerderij WolffenHoeck
Boerderij WolffenHoeck (Oosterweg 13) werd gebouwd in 1939. Maar wat deze plek bijzonder maakt is de geschiedenis van een prachtige buitenplaats die hier in de 17e eeuw werd gebouwd, waarschijnlijk door Clementia van den Vondel.

Molen bij het Stinkevuil
Het Purmermeer werd tussen 1618-1622 drooggemalen met behulp van molens die het water uitmaalden op de Purmerringvaart.

Gemaal Purmer-Zuid
In 1992 werd in het zuiden van de Purmer aan de Purmerdijk dit kleine watergemaal geopend. De capaciteit van het gemaal bedraagt 135 m³ water per minuut, het water wordt geloosd op de zogeheten Schermerboezem.

Purmermeer vóór de drooglegging
Cartograaf Joost Jansz Beeldsnijder (ook wel Bilhamer genoemd, 1541-1590) maakte in 1575 een topografische kaart van Noord-Holland. De afbeelding toont een detail van de kaart met het Purmermeer en de steden Purmerend, Edam en Monnickendam.

Kasteel Ilpenstein
In 1622 werd kasteel Ilpenstein gebouwd in opdracht van Volkert Overlander, een rijke burgemeester uit Amsterdam. Het werd dan wel een kasteel genoemd, maar eigenlijk was Ilpenstein meer een landhuis.

Polder de Nes
Vanaf 1903 werd enkele tientallen jaren lang in het kleine poldertje De Nes het veen afgegraven.

Groeneweg
Tegenwoordig is de Groeneweg een verhard fietspad vanaf de Oosterweg richting Purmerend. Lange tijd was deze weg niet bestraat, vandaag de naam Groeneweg.

Molentocht
Brede vaarten zijn belangrijk in de Purmer om het water goed af te voeren bij regen. Aan deze molentocht door het Purmerbos stonden, ter hoogte van Purmerend, drie molens om het water weg te pompen.

Wapendrop 'Melk is goed voor elk'
In de Purmer waren in de Tweede Wereldoorlog verschillende verzetsgroepen actief. In een boerderij aan de Westerweg die inmiddels is gesloopt, was het hoofdkwartier van de zogenoemde KP (Knokploeg) Waterland

Spieringshof en Westwijck
Het kleine woonwijkje Spieringshof herinnert aan de gelijknamige boerderij die hier heeft gestaan. Maar voordat de hoeve hier werd gebouwd, was hier de mooiste buitenplaats van de Purmer te vinden: Westwijck.

Brand Purmerkerk
In 1865 werd de eerste kerk in de Purmer in gebruik genomen. Deze kerk is in 1959 afgebrand en grotendeels ingestort.

Monument Purmerkerk
In 1950 werd bij de Hervormde kerk in de Purmer dit monument opgericht ter nagedachtenis aan vier inwoners uit de Purmer die door de oorlog zijn omgekomen.

1445 AD Purmerend