Stadswandeling Purmerend
De stadswandeling gaat door de historische kern van Purmerend. Je loopt langs eeuwenoude pleinen en door straten waar vroeger de kooplui wekelijks luidruchtig handel dreven. Vergeet niet om ook even omhoog te kijken: gevels spreken, bouwstijlen variëren.
Route
Deze route is via routemarkering te volgen. De rode pijlen vind je op lantaarn-/verkeerspalen of routepaaltjes en wijzen je de weg langs de route. Onderweg staan diverse informatiepanelen voor meer informatie. De route start en eindigt bij de TOP op de Beemsterburgwal.
Handige informatie
De gratis folder mét plattegrond is verkrijgbaar bij de VVV Museumwinkel of te downloaden als PDF document.
Neem alvast een kijkje
Dit ga je zien
Startpunt
TOP Purmerend
Beemsterburgwal
1441 KB Purmerend
Navigeer naar startpunt
TOP Purmerend
TOP's, afgekort voor Toeristische Overstappunten, bieden een handige start voor jouw verkenning van de landelijke omgeving. Elke TOP voorziet in parkeergelegenheid, waarna je op de fiets, te voet of zelfs per boot de omgeving kunt verkennen
TOP Purmerend
TOP's, afgekort voor Toeristische Overstappunten, bieden een handige start voor jouw verkenning van de landelijke omgeving. Elke TOP voorziet in parkeergelegenheid, waarna je op de fiets, te voet of zelfs per boot de omgeving kunt verkennen
Op de informatiezuilen van elke TOP vind je verschillende routes die je naar de mooiste plekjes, de rustige omgeving en de prachtige natuur van Laag Holland leiden. Tijdens je tocht kom je langs verrassende rustpunten en gezellige horecagelegenheden, en de TOP’s wijzen je de weg om ze te vinden. Je herkent de TOP´s aan hun groene informatiezuilen.
Purmerend, het hart van Laag Holland, is de ideale uitvalsbasis voor het verkennen van de regio via wandelingen, fietstochten of vaarroutes. De stad zelf is ook de moeite waard, met zijn historische marktrechten die teruggaan tot 1484 en een bloeiende handelsgeest. De stad biedt tal van bijzondere winkels om te winkelen en een scala aan restaurants en cafés om te genieten van verfrissende drankjes en heerlijke (streek)producten!
Goed om te weten
- In de meeste delen van Purmerend geldt betaald parkeren. Raadpleeg de website van de gemeente voor de actuele tarieven en parkeermogelijkheden.
- Wil je een fiets huren? Dit kan bij Rijwielhandel Purmerend!
Vismarkt Purmerend
Wie Purmerend zegt denkt al snel aan de Koemarkt en de veehandel. Tot omstreeks 1880 stond Purmerend vooral bekend vanwege de visvangst en de verkoop van Purmer paling.
Vismarkt Purmerend
Wie Purmerend zegt denkt al snel aan de Koemarkt en de veehandel. Tot omstreeks 1880 stond Purmerend vooral bekend vanwege de visvangst en de verkoop van Purmer paling.
Purmerend lag toen namelijk midden tussen de nog niet drooggemaakte meren Beemster, Purmer en Wormer.
De aal die hier in de Where en op het Beemstermeer werd gevangen, was van een zeer goede kwaliteit en erg gewild. De pamfletten van de ‘Purmer Ale’ hingen zelfs tot in Londen aan de muren. De aal werd in schepen met open kielen levend en wel naar Londen gebracht. Hier had de stad Purmerend een eigen visbank aan de oever van de Theems, waar de aal goed geld opbracht.
Natuurlijk ging niet alle vis naar Londen maar werd ook hier in Purmerend, op deze plek, die nu de Oude Vismarkt heet, de aal op de visbanken verkocht. Na de droogmaking van meren ging de aalvisserij voor Purmerend verloren, maar de vismarkt bleef. Weliswaar in een afgeslankte vorm. Bekend is dat tot omstreeks 1880 de vismarkt op de huidige Oude Vismarkt gehandhaafd bleef voor verse vis. Na 1880 verhuisde de vismarkt naar het Venediën tegenover de katholieke school. In 1933 werd de vismarkt, de oudste markt in de stad, opgeheven.
Peperstraat
De Peperstraat behoort samen met de Hoogstraat en de Gouw tot de oudste straten van de stad.
Peperstraat
De Peperstraat behoort samen met de Hoogstraat en de Gouw tot de oudste straten van de stad.
Wanneer je de Peperstraat inkijkt zie je dat de straat letterlijk omhoog loopt. De kern van het centrum ligt namelijk hoger dan de rest van de stad. Dit zorgde er tijdens de watersnoodramp van 1916 voor dat dit deel van Purmerend gelukkig droge voeten hield.
De Drie Meren
Tot in het begin van de zeventiende eeuw lag Purmerend nog ingeklemd tussen drie grote waterplassen. In het noorden het Beemstermeer, in het oosten het Purmermeer en aan de westkant het Wormermeer. Deze visrijke meren waren erg belangrijk voor de welvaart en de groei van het dorpje tot een marktstad. Rond 1900 is door een banketbakker op Peperstraat 9 een nieuw winkelpand gebouw en nog steeds is het pand een banketbakkerij. Dit pand draagt de naam 'De Drie Meren', omdat boven de ramen gevelstenen zijn aangebracht waarin de wapens van de drie omliggende drooggelegde meren zijn verwerkt.
Van links naar rechts ziet men: de meermin van de Purmer, waaraan een legende is verbonden. De middelste: de koe van de Beemster met in de linkerhoek een rijzende zon en als laatste: het schaap met daaronder een paling van de Wijde Wormer. Boven de ramen van de tweede verdieping staat trots het Purmerends wapen met de drie weerhaken.
Kerkstraat
Het zal je opvallen dat hier geen kerk te vinden is. Veel historische panden zijn vervangen of hebben een andere bestemming gekregen. Zo ook het gebouw van de voormalige katholieke kerk.
Kerkstraat
Het zal je opvallen dat hier geen kerk te vinden is. Veel historische panden zijn vervangen of hebben een andere bestemming gekregen. Zo ook het gebouw van de voormalige katholieke kerk.
Het kerkgebouw werd gedeeltelijk gesloopt en omgebouwd tot Theater de Purmaryn. Toen ook de pastorie en de kerkenhuisjes aan de Kerksteeg werden gesloopt ontstond het Waagplein (Bron: Jan Dekkers: “Van Kaatjessteeg tot Padjedijk, herkomst van de Purmerendse straatnamen”).
Koemarkt
Purmerend was tot de jaren tachtig van de twintigste eeuw een bruisende ‘Marktstad’. Op de Koemarkt stonden wekelijks grote hordes koeien, klaar voor de verkoop.
Koemarkt
Purmerend was tot de jaren tachtig van de twintigste eeuw een bruisende ‘Marktstad’. Op de Koemarkt stonden wekelijks grote hordes koeien, klaar voor de verkoop.
Maar er was veel meer dan alleen handel in koeien. Wat denk je van kaas, vis, schapen en varkens? Voor elke productgroep was er een specifiek plein toegewezen in de stad, dit zorgde voor een levendige stad. Dinsdag is nog steeds marktdag in Purmerend. De veemarkten zijn inmiddels wel verleden tijd en daardoor heeft het ‘plein met het verhaal’ een herbestemming gekregen. De Koemarkt is een echt horecaplein geworden met gezellige cafés en leuke restaurants. Ook vinden er hier veel evenementen plaats. Dit alles maakt de Koemarkt echt de ‘huiskamer’ van de regio!
Informatiepaneel | Purmer-Poort | Looiersplein
Toen Purmerend in 1410 stadsrechten kreeg, werden er wallen rondom de stad aangelegd en vier poorten gebouwd op de toegangswegen. Deze poorten werden ’s nachts gesloten, waardoor het wonen binnen de stad een stuk veiliger werd.
Informatiepaneel | Purmer-Poort | Looiersplein
Toen Purmerend in 1410 stadsrechten kreeg, werden er wallen rondom de stad aangelegd en vier poorten gebouwd op de toegangswegen. Deze poorten werden ’s nachts gesloten, waardoor het wonen binnen de stad een stuk veiliger werd.
Ieder die de stad binnen wilde, moest zich bij de stadspoort melden. Zo kon men ongure types, zwervers en bannelingen (misdadigers die verbanning als straf hadden gekregen) buiten de stad houden.
De oostelijke toegangspoort werd in 1594 gebouwd en stond op het einde van de Koemarkt bij het Looiersplein. Deze poort werd de Purmerpoort genoemd omdat de weg hierachter, de Purmersteenweg, naar het Purmermeer leidde. Deze poort werd in 1594 gebouwd en werd, als laatste poort, in 1859 gesloopt. De poort werd vervangen door twee poorthuisjes, waartussen een ijzeren hek stond zodat de stad alsnog afgesloten kon worden. Rond 1900 zijn de poorthuisjes uit het stadsbeeld verdwenen.
Het Looiersplein heeft haar naam te danken aan het feit dat hier tot 1878 een leerlooierij stond. Kijk ook eens op het informatiepaneel voor meer informatie.
Koemarkt linkerzijde
Purmerend ligt heel centraal in Noord-Holland. Hierdoor kwamen handelaren en consumenten uit de hele provincie op dinsdag (marktdag) naar Purmerend. Daar profiteerde de lokale bevolking natuurlijk graag van mee.
Koemarkt linkerzijde
Purmerend ligt heel centraal in Noord-Holland. Hierdoor kwamen handelaren en consumenten uit de hele provincie op dinsdag (marktdag) naar Purmerend. Daar profiteerde de lokale bevolking natuurlijk graag van mee.
Op maandagavond werden de luxe meubels vanuit de woonkamer naar boven gebracht, werd er zand op de vloeren gestrooid en toverde men de woonhuizen aan de Koemarkt om tot heuse dinsdagcafés. Handelaren gebruikten de cafés als kantoor waar de zakelijke transacties afgehandeld werden, natuurlijk onder het genot van een borrel. Aan deze zijde van de Koemarkt vind je met name de nostalgische (bier)cafés van vroeger.
Aan deze zijde bevindt zich ook het voormalige Marktmeesterhuisje dat in 2018 in z’n geheel is verplaatst om ruimte te maken voor de daar tegenover liggende nieuwe evenementenlocatie, de Markthal Purmerend.
Informatiepaneel | Postbrug | Herengracht
Begin 20e eeuw werd er voor het eerst buiten de stadsmuren van Purmerend gebouwd. De imposante herenhuizen aan de Herengracht en de Emmakade staan er nog altijd.
Informatiepaneel | Postbrug | Herengracht
Begin 20e eeuw werd er voor het eerst buiten de stadsmuren van Purmerend gebouwd. De imposante herenhuizen aan de Herengracht en de Emmakade staan er nog altijd.
Ook werd er een gloednieuw postkantoor gebouwd. De brug die deze buurt met de binnenstad verbindt werd dan ook de Postbrug genoemd. Het postkantoor wordt al jaren niet meer gebruikt, maar de naam van de brug is blijven plakken.
Kijk ook eens op het informatiepaneel voor meer informatie
Informatiepaneel | Amsterdamsche-Poort | Tramplein
Als je op het Tramplein op zoek gaat naar de tram dan kom je bedrogen uit. De naam stamt uit de tijd dat de stoomtram van Amsterdam naar Alkmaar langs Purmerend liep. Vanaf het Tramplein was je destijds snel in de binnenstad via één van de stadspoorten.
Informatiepaneel | Amsterdamsche-Poort | Tramplein
Als je op het Tramplein op zoek gaat naar de tram dan kom je bedrogen uit. De naam stamt uit de tijd dat de stoomtram van Amsterdam naar Alkmaar langs Purmerend liep. Vanaf het Tramplein was je destijds snel in de binnenstad via één van de stadspoorten.
Vroeger vond je hier de Amsterdamsche Poort, één van de stadspoorten van Purmerend, op de toegangsweg van en naar Amsterdam. Het is een bijzonder idee om te bedenken dat de stad zo’n 100 jaar geleden nog daadwerkelijk ’s avonds op slot werd gedaan! Het Tramplein is tegenwoordig een busstation en zorgt nog steeds voor een snelle verbinding naar de naastgelegen steden. Het huidige stationsgebouw dateert uit 2014. De gevel van het gebouw is voorzien van glaspanelen met historische beelden van Purmerend.
Na 1900 werd er ook buiten de stadsgracht gebouwd. Dit begon met een postkantoor, maar al snel volgden er hele nieuwe wijken. De nieuwste uitbreiding van de stad is te vinden aan de overkant van de legendarische ‘Melkwegbrug’. Deze fiets- en wandelbrug verbindt het oude Purmerend met de grootste woonwijk van de stad ‘Weidevenne’. Kijk ook eens op het informatiepaneel (rechts van de brug) voor meer informatie.
Informatiepaneel | Kaasmarkt Purmerend
De Purmerendse Kaasmarkt kent een marktgeschiedenis van ruim 600 jaar oud. In 1484 werd hier de eerste kleinschalige markt gehouden, toen het plein nog Marktveld heette en niet meer dan een klein pleintje was.
Informatiepaneel | Kaasmarkt Purmerend
De Purmerendse Kaasmarkt kent een marktgeschiedenis van ruim 600 jaar oud. In 1484 werd hier de eerste kleinschalige markt gehouden, toen het plein nog Marktveld heette en niet meer dan een klein pleintje was.
Na de drooglegging van De Beemster in het begin van de 17e eeuw begon de markt pas echt te groeien. Om deze groei aan te kunnen werd er in de stad het een en ander gereorganiseerd. De veemarkt werd verplaatst naar de oude Kloosterwerf (nu de Koemarkt). Ook het plein zelf veranderde. Een paar gebouwen werden gesloopt om ruimte te maken, het stadhuis werd 10 meter achteruitgezet, de grote kerk werd afgebroken en zelfs het kerkhof werd gesloten en geplaveid voor de markthandel.
Uiteindelijk werden alle markten over de stad verspreid en werd er op de kaasmarkt alleen nog maar kaas verhandeld. Met topjaren van vier miljoen kilo kaas per jaar was de Purmerendse kaasmarkt de op één na grootste kaasmarkt van Nederland, na Alkmaar. Toch was de Purmerendse kaasmarkt innovatiever. Waar in Alkmaar de kazen nog op berries naar de Waag werden gedragen door kaasdragers, werden in Purmerend kaasbakken met een wielenstel gebruikt. De ruggen van de kaasdragers gingen in Purmerend langer mee!
Halverwege de 20e eeuw werd de industrialisatie van de zuivelindustrie de traditionele Kaasmarkt de baas. Kort voor 1940 werd de allerlaatste kaasmarkt in Purmerend gehouden. Het succes hiervan heeft zeker bijgedragen aan de status van Purmerend als dé marktstad van Noord-Holland. Een bezoekje aan de Kaasmarkt is nu nog steeds de moeite waard. Je vindt er terrasjes, de Nicolaaskerk én het imposante Purmerends Museum in het oude stadhuis. Neem ook eens een kijkje op het informatiepaneel.
Padjedijk
Tot het einde van de 19de eeuw bestond Purmerend bijna alleen maar uit grachten. Veel van deze grachten zijn gedempt om ruim baan te maken voor moderne vervoersmiddelen.
Padjedijk
Tot het einde van de 19de eeuw bestond Purmerend bijna alleen maar uit grachten. Veel van deze grachten zijn gedempt om ruim baan te maken voor moderne vervoersmiddelen.
Toch kun je nog veel verwijzingen vinden naar de tijd waar er slechts een aantal dijkjes door het centrum liepen en de boot het belangrijkste vervoersmiddel was. Kijk maar eens naar de naambordjes in de stad. De Padjedijk (het padje naar de dijk) is hier een voorbeeld van.
Krommesteeg
Het is even zoeken, maar loop vooral eens dit steegje door vanaf de Padjedijk.
Krommesteeg
Het is even zoeken, maar loop vooral eens dit steegje door vanaf de Padjedijk.
Ervaar de smalle doorgangen van vroeger en kijk aan het einde van de steeg links even omhoog. Hier vind je een prachtige authentieke muurreclame.
Informatiepaneel | Slot Purmersteijn | Slotplein
Het Slotplein is een belangrijke, historische plek voor Purmerend. Er is nu niet veel meer van te zien, maar tot halverwege de 18e eeuw stond hier een enorm slot met forse donjons op de hoeken en grote zalen. Nog groter dan het Muiderslot!
Informatiepaneel | Slot Purmersteijn | Slotplein
Het Slotplein is een belangrijke, historische plek voor Purmerend. Er is nu niet veel meer van te zien, maar tot halverwege de 18e eeuw stond hier een enorm slot met forse donjons op de hoeken en grote zalen. Nog groter dan het Muiderslot!
Het belangrijke bestuurlijk en militair centrum Slot Purmersteijn werd in 1410 gebouwd door de schatrijke bankier Willem Eggert. Als tresorier van Holland en Zeeland was hij één van de machtigste mannen van het graafschap. Zijn macht gebruikte hij om fraude en omkoping binnen de Hollandse adel aan te pakken. Onder zijn leiding werden West-Friesland, Texel en de Kop van Noord-Holland bevrijd van adellijke tirranie en verkregen de meeste dorpen zelfbestuur.
Dit werd Eggert niet in dank afgenomen. Tijdens zijn leven ontving hij menig boze brief van de Hollandse adel. Na zijn dood werd zijn familie afgestoten door deze groep, waardoor de naam Eggert geen verdere relevantie kent in de Purmerendse geschiedenis. Ook kwam het slot weer in handen van de adelijke geslachten, die het beheer volledig overlieten aan een kastelein. Door de eeuwen heen werd Slot Purmersteijn een gehaat symbool van de macht van kasteleinen en met name de prins van Oranje. Toen de kans zich voordeed sloopten de regenten van Purmerend het slot in 1741.
Op het slotplein, waar zich oorspronkelijk de ingang van het slot bevond, vind je slechts nog een replica van een stukje Slotmuur. Neem ook eens een kijkje op het informatiepaneel voor meer informatie.
TOP Purmerend
TOP's, afgekort voor Toeristische Overstappunten, bieden een handige start voor jouw verkenning van de landelijke omgeving. Elke TOP voorziet in parkeergelegenheid, waarna je op de fiets, te voet of zelfs per boot de omgeving kunt verkennen
TOP Purmerend
TOP's, afgekort voor Toeristische Overstappunten, bieden een handige start voor jouw verkenning van de landelijke omgeving. Elke TOP voorziet in parkeergelegenheid, waarna je op de fiets, te voet of zelfs per boot de omgeving kunt verkennen
Op de informatiezuilen van elke TOP vind je verschillende routes die je naar de mooiste plekjes, de rustige omgeving en de prachtige natuur van Laag Holland leiden. Tijdens je tocht kom je langs verrassende rustpunten en gezellige horecagelegenheden, en de TOP’s wijzen je de weg om ze te vinden. Je herkent de TOP´s aan hun groene informatiezuilen.
Purmerend, het hart van Laag Holland, is de ideale uitvalsbasis voor het verkennen van de regio via wandelingen, fietstochten of vaarroutes. De stad zelf is ook de moeite waard, met zijn historische marktrechten die teruggaan tot 1484 en een bloeiende handelsgeest. De stad biedt tal van bijzondere winkels om te winkelen en een scala aan restaurants en cafés om te genieten van verfrissende drankjes en heerlijke (streek)producten!
Goed om te weten
- In de meeste delen van Purmerend geldt betaald parkeren. Raadpleeg de website van de gemeente voor de actuele tarieven en parkeermogelijkheden.
- Wil je een fiets huren? Dit kan bij Rijwielhandel Purmerend!