Wervenroute

Deze Marker woonbuurten werden oorspronkelijk gebouwd op werven. Werven zijn kunstmatige heuvels van 2 tot 3 meter hoog, die de bewoners met mest, plaggen en huisvuil opwierpen omdat het eiland vaak meerdere keren per jaar werd overstroomd. Sinds de aanleg van de Afsluitdijk in 1932 is het overstromingsgevaar geweken, maar de werven zijn gebleven. 

Beschrijving bijzonderheden onderweg. 
Deze staan in alfabetische volgorde op de routekaart vermeld.

A. Marken
- Marken was eeuwenlang de thuisbasis voor de vissersvloot. In de 17e en 18e eeuw monsterden veel zeelieden aan de grote walvisschepen uit Edam en Amsterdam. In die periode bedreven de Markers ook een soort sleepdienst. Met hun platte zeilboten verscheepten ze de handelswaar van koopvaarders over de ondiepten van het IJ. Door de aanleg van het Noordhollandsch kanaal in 1824 raakten de Markers deze inkomsten kwijt en richtten zich weer helemaal op de visserij. De haven is in 1837 aangelegd en na 1853 uitgebreid met een tweede kom. Vóór de havenaanleg lagen de vissersboten op zandbanken. Na de afsluiting van de Zuiderzee verzoette het water. Haring in ansjovis verdwenen, hetgeen vrijwel het einde van de Marker visserij inluidde.

B. De Oostervaart
- De Oostervaart is een rest van het nummer voltooide Goudriaankanaal. De vaart op Amsterdam werd gehinderd door zandbanken in het IJ. Om deze te omzeilen wilde men een kanaal aanleggen, dwars door Marken en Waterland. Het project mislukte. Ook voor Marken en Waterland bleken zandbanken te liggen. Bovendien vielen de kosten veel hoger uit dan gepland, zodat het graven werd stilgelegd.

C. De Moeniswerf, Rozenwerf, Grote werf en Witte werf
- De Moeniswerf, Rozenwerf, Grote werf en Witte werf kan je van verre zien liggen. De dicht bebouwde werven worden omgeven door ‘bleekvelden’, kleine graslandjes waar de bewoners vroeger hun was bleekten. De Rozenwerf ligt pal achter de dijk. IJsbrekers in het water beschermen de werf tijdens strenge winters, wanneer ijsschotsen door stevige wind metershoog tegen de dijk kruien. Vroeger lag de werf meer landinwaarts. Door stormvloeden zijn grote stukken land verloren gegaan en veel werven in zee verdwenen. Andere werven zijn verlaten, zoals de Remmitswerf ten zuiden van de Wittewerf en de werf even ten noorden van de Moeniswerf. De verlaten heuvels zijn nog goed in het land te herkennen.

Bij het startpunt is voldoende parkeergelegenheid aanwezig.