Dronefoto van een fietser op een fietspad in Amsterdam Noord

Bodemdaling in het veenlandschap

Nu je de drukte van Amsterdam achter je hebt gelaten, neem een momentje om eens om je heen te kijken en te genieten van het prachtige Landelijk Noord.

Eindeloze, uitgestrekte weilanden worden hier en daar opgebroken door pittoreske dorpjes en bedrijvige boerenerven. In de verte zie je de kerktoren van het mooie Zunderdorp je al tegemoet komen.

Het prachtige landschap van Landelijk Noord bestaat voornamelijk uit veen. Maar wat betekent dat precies? Veen is een bodemsoort die ontstaat als planten en moerassen sneller groeien dan ze worden afgebroken. Hierdoor stapelen de dode planten zich dicht op elkaar, waaruit dikke, zuurstofloze lagen ontstaan. Om veen te behouden heeft het een hoge grondwaterspiegel nodig. Als het grondwater te laag komt te staan komt er zuurstof bij het veen. Dit veroorzaakt een chemische reactie waarbij het droge veen oxideert. Hierbij komen broeikasgassen vrij, zoals methaan, en ontstaat CO2 dat uitgestoten wordt.

Deze CO2-uitstoot vorm…

Eindeloze, uitgestrekte weilanden worden hier en daar opgebroken door pittoreske dorpjes en bedrijvige boerenerven. In de verte zie je de kerktoren van het mooie Zunderdorp je al tegemoet komen.

Het prachtige landschap van Landelijk Noord bestaat voornamelijk uit veen. Maar wat betekent dat precies? Veen is een bodemsoort die ontstaat als planten en moerassen sneller groeien dan ze worden afgebroken. Hierdoor stapelen de dode planten zich dicht op elkaar, waaruit dikke, zuurstofloze lagen ontstaan. Om veen te behouden heeft het een hoge grondwaterspiegel nodig. Als het grondwater te laag komt te staan komt er zuurstof bij het veen. Dit veroorzaakt een chemische reactie waarbij het droge veen oxideert. Hierbij komen broeikasgassen vrij, zoals methaan, en ontstaat CO2 dat uitgestoten wordt.

Deze CO2-uitstoot vormt een enorm probleem. Het Nederlandse veen stoot jaarlijks tussen de zes en de zeven ton CO2 uit. Dit is net zoveel als een kolencentrale of twee miljoen uitlaten, en is ruim twee keer meer dan onze ecosystemen kunnen opnemen. In de strijd tegen klimaatverandering is het voorkomen van deze oxidatie ontzettend belangrijk. Daarnaast is CO2 uitstoot niet het enige probleem dat de oxidatie van het veen met zich meebrengt. Als veen droogvalt, klinkt het in. Dit betekent dat de bodem gaat zakken, tot wel een centimeter per jaar. Dit leidt tot grote problemen voor funderingen en infrastructuur. Daarnaast zorgt bodemdaling voor een negatief effect op de waterkwaliteit en hoge kosten voor het beheer en onderhoud van de waterinfrastructuur. 

Voor bodemdaling is er een ogenschijnlijk simpele oplossing; het grondwaterpeil hoog houden. In de praktijk is dit een hele opgave. Zoals je ziet als je om je heen kijkt is het Noord-Hollandse veenweidegebied voor een groot deel in beheer van boerenbedrijven, voornamelijk melk- en vleesveehouders. Overal waar je kijkt zie je koeien rustig grazend in de wei. Een laag waterpeil is belangrijk voor boeren. Komt het water te hoog, dan wordt de grond te zacht. Hierdoor kunnen zij niet meer met machines het land op en kan het vee niet meer goed op het land staan.

Wil je weten wat er wel wordt gedaan om bodemdaling tegen te gaan? Vervolg je fietsroute en lees het verhaal over veeteelt op het veen.

Locatie